Irena Sendler (1910-2008) saved 2,500 Jewish children by taking them out of the Warsaw ghetto and hiding them in Polish families, orphanages and convents.

 Irena Sendler was an extraordinary figure in World War II history. As part of  “Żegota” the Polish underground organisation saving Jews during the war, she and her network helped smuggle around 2,500 Jewish children out of the Warsaw Ghetto, placing them in safe homes, convents, and orphanages. She recorded their real names in coded lists, hoping to reunite them with their families after the war.

In 1943, she was arrested by the Gestapo, tortured, and sentenced to death, but Żegota managed to bribe a guard, allowing her escape. After the war, she continued her humanitarian work but was persecuted under Poland”s communist regime for her connections to the Home Army (Armia Krajowa).

She was later recognized as Righteous Among the Nations by Yad Vashem and received numerous honors, including Poland’s Order of the White Eagle.

Irena Sendler’s story is one of incredible courage, compassion, and resilience. Born in 1910 in Warsaw, she was deeply influenced by her father, Dr. Stanisław Krzyżanowski, a physician who treated poor Jewish patients when other doctors refused. He died of typhus when Irena was just seven, but his example of kindness shaped her lifelong commitment to helping others.

When World War II broke out and the Nazis established the Warsaw Ghetto in 1940, Irena, a social worker, used her position to gain access. She initially brought food, medicine, and aid but soon became involved in smuggling Jewish children to safety. Working with Żegota, she and her network used creative methods to get children out, including: hiding them in ambulances, toolboxes, or even coffins, training dogs to bark at the gates of the ghetto to cover crying babies, creating false identities and placing children in Catholic orphanages, foster homes, and convents.

She meticulously recorded the real names of the children and their new identities on small slips of paper, which she buried in jars under an apple tree in a friend’s garden. Her hope was that, after the war, they could be reunited with surviving family members.

In October 1943, the Gestapo arrested Irena. She was brutally tortured, having her legs and feet broken, but she refused to reveal any names. She was sentenced to death, but Żegota bribed a German guard, who helped her escape. She then went into hiding and continued her underground work.

After the war, Irena worked to reunite the rescued children with their families, though tragically, many of their parents had perished in concentration camps. Under the post-war communist regime, she was harassed for her ties to the Home Army (Armia Krajowa), a non-communist resistance group. Despite this, she continued her work in social welfare.

For years, Irena’s heroism remained largely unknown, even in Poland. In 1965, Yad Vashem honored her as Righteous Among the Nations, but she was unable to travel to Israel until the 1980s. Global recognition came in 1999 when a group of Kansas students, researching a school project, created the play Life in a Jar, which highlighted her story. This led to renewed international attention, and in 2007, she was nominated for the Nobel Peace Prize.

Irena Sendler passed away in 2008 at the age of 98. Her legacy endures as a symbol of bravery and moral courage, showing that even in the darkest times, one person’s actions can make a difference.

Text : Iwona Golińska 

Photos : Wikipedia 

Pl

113 lat temu urodziła się Irena Sendler, niezwykła Polka, która uratowała 2500 żydowskich dzieci. 

Irena Sendler (1910-2008) uratowała 2500 żydowskich dzieci, wywożąc je z warszawskiego getta i ukrywając w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach.

Irena Sendler była niezwykłą postacią w historii II wojny światowej. Jako część Żegoty – polskiej organizacji pomocy Żydom, ona i jej sieć pomogły przemycić około 2500 żydowskich dzieci z getta warszawskiego, umieszczając je w bezpiecznych domach, klasztorach i sierocińcach. Zapisywała ich prawdziwe nazwiska na zaszyfrowanych listach, mając nadzieję na ponowne połączenie ich z rodzinami po wojnie.

W 1943 roku została aresztowana przez Gestapo, torturowana i skazana na śmierć, ale Żegota zdołała przekupić strażnika, co pozwoliło jej uciec. Po wojnie kontynuowała swoją działalność humanitarną, ale była prześladowana przez komunistyczny reżim w Polsce za powiązania z Armią Krajową.

Później została uznana za Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata przez Yad Vashem i otrzymała liczne odznaczenia, w tym Order Orła Białego.

Historia Ireny Sendler to historia niesamowitej odwagi, współczucia i odporności. Urodziła się w 1910 roku w Warszawie i wywarła na nią ogromny wpływ jej ojciec, dr Stanisław Krzyżanowski, lekarz, który leczył biednych żydowskich pacjentów, gdy inni lekarze odmawiali. Zmarł na tyfus, gdy Irena miała zaledwie siedem lat, ale jego przykład życzliwości ukształtował jej dożywotnie zaangażowanie w pomaganie innym.

Kiedy wybuchła II wojna światowa i Niemcy utworzyli getto warszawskie w 1940 roku, Irena, pracownica socjalna, wykorzystała swoją pozycję, aby uzyskać do niego dostęp. Początkowo dostarczała żywność, lekarstwa i pomoc, ale wkrótce zaangażowała się w przemycanie żydowskich dzieci w bezpieczne miejsce. Współpracując z Żegotą, ona i jej sieć stosowały kreatywne metody, aby wydostać dzieci, w tym: ukrywanie ich w karetkach, skrzynkach narzędziowych, a nawet trumnach, szkolenie psów, aby szczekały na bramy getta, aby zagłuszyć płaczące dzieci, tworzenie fałszywych tożsamości i umieszczanie dzieci w katolickich sierocińcach, domach dziecka i klasztorach.

Skrupulatnie zapisywała prawdziwe imiona dzieci i ich nowe tożsamości na małych karteczkach papieru, które zakopywała w słoikach pod jabłonią w ogrodzie przyjaciółki. Miała nadzieję, że po wojnie uda im się połączyć z ocalałymi członkami rodziny.

W październiku 1943 roku niemieckie Gestapo aresztowało Irenę. Była brutalnie torturowana, łamano jej nogi i stopy, ale odmówiła podania nazwisk. Została skazana na śmierć, ale Żegota przekupiła niemieckiego strażnika, który pomógł jej uciec. Następnie ukryła się i kontynuowała swoją podziemną działalność.

Po wojnie Irena starała się połączyć uratowane dzieci z ich rodzinami, chociaż tragicznie wielu ich rodziców zginęło w obozach koncentracyjnych. W powojennym reżimie komunistycznym była prześladowana za swoje powiązania z Armią Krajową, niekomunistyczną grupą oporu. Mimo to kontynuowała pracę w opiece społecznej.

Przez lata bohaterstwo Ireny pozostawało w dużej mierze nieznane, nawet w Polsce. W 1965 roku Yad Vashem uhonorował ją tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, ale nie mogła pojechać do Izraela aż do lat 80. XX wieku. Światowe uznanie przyszło w 1999 roku, kiedy grupa studentów z Kansas, badając projekt szkolny, stworzyła sztukę Życie w słoiku, która przedstawiła jej historię. Doprowadziło to do ponownego międzynarodowego zainteresowania, a w 2007 roku została nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla.

Irena Sendler zmarła w 2008 roku w wieku 98 lat. Jej dziedzictwo przetrwało jako symbol odwagi i odwagi moralnej, pokazując, że nawet w najciemniejszych czasach działania jednej osoby mogą coś zmienić.

Tekst: Iwona Golińska 

Zdjęcia: Wikipedia