Dziś, 29 listopada, mija 15 lat od odejścia Ireny Renaty Anders – Renaty Bogdańskiej, artystki o niepowtarzalnym głosie, żony generała Władysława Andersa i jednej z najważniejszych postaci polskiej emigracji wojennej.

Zmarła w Londynie w 2010 roku, a jej prochy spoczęły obok męża na Monte Cassino – w miejscu, które symbolizowało jej życie, służbę i miłość do Polski

Renata Bogdańska była kimś więcej niż tylko gwiazdą estrady.

Podczas II wojny światowej występowała dla żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, niosąc otuchę tam, gdzie dominował ból, tęsknota i strach.

Śpiewała w Iranie, Iraku, Palestynie i we Włoszech, a jej pieśni towarzyszyły Polakom również pod Monte Cassino. W sercach żołnierzy była symbolem piękna, wolności i nadziei.

Po wojnie, już w Londynie, stała się jedną z centralnych postaci życia polskiej emigracji.

Wspierała środowiska kombatanckie, artystyczne i społeczne, zawsze elegancka, zawsze życzliwa, zawsze wierna Polsce.

Jej droga artystyczna wiodła także przez Stany Zjednoczone.

W Chicago występowała w Teatrze Ref-Rena z moim stryjem, Ryszardem Krzyżanowskim – również znakomitym aktorem i animatorem kultury, sercem i duchem z Krakowa, a ciałem z Chicago. O nim pisałam więcej tutaj:

Ryszard Krzyżanowski – patriota, aktor dwóch scen, dwóch ojczyzn: Polski i Ameryki – zmarł 29 października 2005 roku w Chicago.

Ich współpraca była wielkim wydarzeniem w polonijnym środowisku Chicago – łączyła najwyższy kunszt sceniczny z ogromną charyzmą obojga artystów.

Dla mnie Renata Bogdańska-Anders była kimś szczególnym również osobiście.

Kiedy jako bardzo młoda dziewczyna przybyłam do Londynu, pani Renata była pierwszą osobą, którą odwiedziłam – tuż po odwiedzinach u mojego wuja, Ryszarda Krzyżanowskiego.

Był rok 1989, zimowy, mroźny wieczór. Pamiętam, jak stanęłam przed drzwiami jej domu przy 78 Brondesburry Park w północnym Londynie.

A potem otworzyła drzwi – wyglądała jak królowa.

Stała przede mną w pięknej, eleganckiej sukni, pełna klasy, uroku i ciepła. Nie zapomnę tego pierwszego wrażenia – jakby z kart historii albo ze sceny zeszła do mnie postać, o której tyle słyszałam z opowieści rodzinnych.

Przyjęła mnie niezwykle serdecznie.

Zaprosiła na herbatkę do swojego pięknego salonu – pełnego książek, fotografii, pamiątek, które opowiadały historię nie tylko jej życia, lecz także całej polskiej emigracji wojennej.

Rozmawiałyśmy długo – o sztuce, o życiu w Londynie, o teatrze, o wojennych wspomnieniach, o jej karierze i współpracy scenicznej. Słuchałam jej z zapartym tchem. Mówiła z godnością, ale i niezwykłą skromnością, jakby to wszystko – wojna, scena, wielka miłość do generała Andersa – było naturalną częścią jej losu.

Nigdy nie zapomnę tego wieczoru.

To było spotkanie, które na zawsze zostaje w sercu – spotkanie z kobietą wielkiego formatu, pełną elegancji, kultury i życzliwości.

Z prawdziwą damą i legendą.

W 15. rocznicę jej odejścia pamiętamy o Renacie Bogdańskiej-Anders nie tylko jako o artystce i żonie wielkiego dowódcy, ale także jako o człowieku, który potrafił obdarzać innych sercem, dobrocią i światłem.

Jej głos, jej obecność i jej historia pozostają z nami – w pamięci, w tradycji i w polskiej tożsamości rozsianej po całym świecie.

Autorka:  Iwona Golińska, Prezes Polish Sue.

Zdjęcia:  Wikipedia, Album Rodzinny, IPN.

-En.-

Remembering the stage star, great artist and patriot, General Renata Bogdańska-Anders on the 15th anniversary of her death.

Today, November 29th, marks the 15th anniversary of the passing of Irena Renata Anders – Renata Bogdańska, an artist with a unique voice, the wife of General Władysław Anders, and one of the most important figures in the Polish wartime emigration. She died in London in 2010, and her ashes were buried next to her husband at Monte Cassino – a place that symbolized her life, service, and love for Poland.

Renata Bogdańska was more than just a stage star.

During World War II, she performed for soldiers of the 2nd Polish Corps, bringing comfort where pain, longing, and fear prevailed.

She sang in Iran, Iraq, Palestine, and Italy, and her songs accompanied Poles even at Monte Cassino.

In the hearts of the soldiers, she was a symbol of beauty, freedom, and hope.

After the war, back in London, she became one of the central figures in Polish émigré life. She supported veterans, artistic, and social groups, always elegant, always kind, always loyal to Poland.

Her artistic path also led her through the United States.

In Chicago, she performed at the Ref-Rena Theatre with my uncle, Ryszard Krzyżanowski – also an accomplished actor and cultural organizer, whose heart and soul are connected with Krakow, and who was from Chicago.

I wrote more about him here:

Ryszard Krzyżanowski – patriota, aktor dwóch scen, dwóch ojczyzn: Polski i Ameryki – zmarł 29 października 2005 roku w Chicago.

For me, Renata Bogdańska-Anders was also special personally.

When I arrived in London as a very young girl, Renata was the first person I visited – right after visiting my uncle, Ryszard Krzyżanowski.

It was 1989, a frosty winter evening.

I remember standing in front of the door of her house on 78 Brondesburry Park in London, in north London.

And then she opened the door – she looked like a queen.

She stood before me in a beautiful, elegant dress, full of class, charm, and warmth.

I will never forget that first impression – as if a figure I had heard so much about in family stories had stepped out of the pages of history or onto the stage.

She welcomed me with extraordinary warmth.

She invited me for tea in her beautiful living room – filled with books, photographs, and memorabilia that told the story not only of her life but also of the entire Polish wartime emigration.

We talked for a long time – about art, about life in London, about theater, about wartime memories, about her career and her collaborations on the stage.

I listened with bated breath.

She spoke with dignity, yet with extraordinary modesty, as if all of this – the war, the stage, her great love for General Anders – were a natural part of her destiny.

I will never forget that evening.

It was an encounter that will remain in my heart forever – an encounter with a woman of great stature, full of elegance, culture, and kindness. A true lady and a legend.

On the 15th anniversary of her passing, we remember Renata Bogdańska-Anders not only as an artist and the wife of a great commander, but also as a person who was able to give others her heart, kindness, and light.

Her voice, her presence, and her story remain with us – in memory, in tradition, and in Polish identity spread throughout the world.

Author: Iwona Golińska, President of Polish Sue.

Photos: Wikipedia, Family Album, IPN.