On 26 December 1918, Poznań became the stage for events that would permanently shape Poland’s future. The arrival of Ignacy Jan Paderewski – world-renowned pianist, statesman, and advocate of the Polish cause abroad – directly triggered the outbreak of the Greater Poland Uprising, one of the very few Polish uprisings to end in complete success.

Paderewski’s visit to Poznań sparked immense enthusiasm among Poles and deep concern among German authorities. Several attempts were made to alter his travel plans so that he would not stop in the capital of Greater Poland. When these efforts failed, the Germans resorted to a symbolic act of intimidation – they switched off the city’s lights.

The plan backfired. Thousands of residents took to the streets carrying torches, forming a glowing procession to welcome Paderewski at the railway station. The torchlight illuminating the winter night became a powerful symbol of Polish unity, determination, and hope.

The following day, crowds gathered outside Hotel Bazar, where Paderewski was staying, demanding the incorporation of Greater Poland into the reborn Polish state. For decades, the hotel had served as a focal point of Polish political and social life under Prussian rule.

German authorities responded with a counter-demonstration. Flags of the Entente powers were torn down, and the headquarters of the Supreme People’s Council – the key Polish political body in the region – was vandalised. Tensions escalated. The first shots were fired.

On 27 December 1918, the Greater Poland Uprising began.

Thanks to effective organisation, widespread public support, and favourable international circumstances, the uprising spread rapidly and ended in victory. Its outcome was later confirmed by the provisions of the Treaty of Versailles.

Today, the Greater Poland Uprising stands as a remarkable example of a successful struggle for independence, demonstrating that unity, civic courage, and responsible leadership can change the course of history.

Text: Polish Sue

Source: IPN

Photo: IPN Archives

Editorial note:

The Polish Sue portal publishes materials devoted to the history of Poland, the legacy of independence, and the fate of Poles and the Polish diaspora around the world. Our mission is to preserve the memory of the events and figures that shaped the free Republic of Poland – both at home and in exile.

Pl

Iskra Wolności. Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania i wybuch Powstania Wielkopolskiego.

26 grudnia 1918 roku Poznań stał się miejscem wydarzeń, które na trwałe zmieniły bieg polskiej historii. 

Przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego – wybitnego artysty, patrioty i rzecznika sprawy polskiej na arenie międzynarodowej – stał się bezpośrednim impulsem do wybuchu Powstania Wielkopolskiego, jednego z nielicznych polskich zrywów zakończonych pełnym sukcesem.

Wizyta Paderewskiego w stolicy Wielkopolski budziła ogromny entuzjazm wśród Polaków, ale jednocześnie niepokój władz niemieckich.

Podejmowano próby zmiany planów podróży kompozytora, aby nie zatrzymywał się w Poznaniu.

Gdy okazały się nieskuteczne, Niemcy zdecydowali się na gest o wyraźnie symbolicznym charakterze – wyłączyli oświetlenie w całym mieście.

Mimo wyłączonych latarni tysiące mieszkańców Poznania wyszły na ulice z pochodniami, by powitać Paderewskiego na dworcu kolejowym. Była to manifestacja polskości i dowód, że Wielkopolska czuje się częścią odradzającej się Rzeczypospolitej.

Następnego dnia tłumy zgromadziły się pod hotelem Bazar, domagając się przyłączenia Wielkopolski do niepodległej Polski. Bazar od dziesięcioleci był centrum życia politycznego Polaków w zaborze pruskim.

W odpowiedzi Niemcy zorganizowali kontrmanifestację. Zrywano flagi państw Ententy i zdemolowano siedzibę Naczelnej Rady Ludowej. Doszło do zamieszek. Padły pierwsze strzały.

27 grudnia 1918 roku rozpoczęło się Powstanie Wielkopolskie.

Dzięki dobrej organizacji, powszechnemu poparciu społecznemu i sprzyjającej sytuacji międzynarodowej powstanie zakończyło się pełnym sukcesem, potwierdzonym później zapisami traktatu wersalskiego.

Powstanie Wielkopolskie pozostaje jednym z najważniejszych dowodów, że polska niepodległość była efektem nie tylko dyplomacji, lecz także odwagi obywatelskiej i narodowej jedności.

Tekst:  Polish Sue

Źródło: IPN

Zdjęcia: IPN Archives

Nota od redakcji :

Portal Polish Sue publikuje materiały poświęcone historii Polski, dziedzictwu niepodległościowemu oraz losom Polaków i Polonii na świecie. Naszą misją jest zachowanie pamięci o wydarzeniach i postaciach, które kształtowały wolną Rzeczpospolitą – zarówno w kraju, jak i na emigracji.